Pro 29 | WSK | STEP | Saki alo ni de iluwa ko den ka manaru lagomon, bare ni sipiling lagara tawun biya, mu ni tairatela memek arikko, se saki alo ka sangarmonko lage bo mena.

Proverbs 29

Ikia sinar ago la laganakko

1 Saki alo ni de iluwa ko den ka manaru lagomon,
bare ni sipiling lagara tawun biya,
mu ni tairatela memek arikko,
se saki alo ka sangarmonko lage bo mena.
2 Tom kari munan diram karo tuiwara mu ali sor supuling ko baga se ali sor bitarsan,
mu kariimet suen biya amilmil te bagasan.
Bare tom kari memek bitawara mu ali sor supuling ko bagasan,
mu kariimet suen biya nongomang ikuwuso ale niara nunga moso.

3 Ni ikia ningo toko sail tagir, mu ka niet ni ko ko ninguru amilmilurukko.
Bare ni lage luan imet nogowom karo,
mu ni ka manga mel suen biya waru saparko.
4 Ali sor bo ko supuling nu munan diram te sor mu bituok,
mu sor umutang sokel ago bagurukko.
Bare nu kariimet nongote manga taukko ikia tawun biya tauk,
mu nu ko ali sor lilim ira kutuwurok ale maguwurokko.
5 Kari ko bo gomang kulukua ko den welang manarso,
mu nu ko bo ko dagarok te sorurukko wore kira beteso.
6 Kari nu munan memek beteso, mu munan memek umutang dagarok iwita nu taliposo se bagoso.
Bare kari munan diram beteso, mu nu kaola bo mena, amilmil te bagoso.
7 Kariimet ningo diram mu nuna kariimet nungumik mel mena mu munan diram la nungumik te betemonko nongomang aniso.
Bare kariimet memek alo mel mu ko ikia me tasan, am nunga bita maguwusan.
8 Gusia den bala ko kariimet mu saki alo nongomang atumusan se
nirung ngata betesan se kager wonong lilim ereso.
Bare kariimet ikia ningo nongote aniso,
mu nuna saki alo nunga ining munak menawusan ale marolila nungarsan.
9 Kari ikia ningo nukote ago, mu kari ikia ningo bo nukote mena mu den ikup bo ilak nungokko ago kaeruk,
bare kari ikia ningo nukote mena mu nu kari mu kumik ko ininga munaka se balu gusiru se laguruk, se munan ningo nuam bo ta me te nama aratomonko.
10 Kari nunga mora se kuera ko kari, nuguting gue ago, mu nuna kariimet diram mu me nunga kuesan nunguningkiri,
ale kariimet ningo diram mu nunga momon se kuemonko arungu kaesan.
11 Kari ikia ningo bo nukote mena, mu nu ko gomang magara am wetang te beteso se aratoso.
Bare kari ikia ningo nukote aniso, mu nu ko gomang magara am ira murso.

12 Ali sor ko supuling nu pempem la den kawel ko dogowa tagiso,
mu noko ura kari nu bowa ningi anisan mu suen la kawel kuruwim ko aratomonko tala.
13 Kariimet nungumik mel mena,
se kari sang saki alo nunga ira kutuwu gilingisan,
bare nuna suen la mu Kaem nunga nomotam bita nungaram.
14 Ali sor ko supuling nu kariimet kituwura guat nungumik mel mena nunga den diram la arigok,
mu asele nu kam maiya nuam supuling ko bagurukko.
15 Ka kuriang due to ale lilumur, mu nu ikia ningo taukko.
Bare kuriang pempem la kota ko ikia te aolak iluwok,
mu nu ko nuam dolara tawun biya tuokko.
16 Tom kari memek bitawara alo ali sor bitarsan, mu kilek memek biyala aratoso namoso.
Bare kari umutang kam maiya biya me bagomonko,
tairatela kariimet diram alo mu nomotam te memek tamon se nungarkomonko.
17 Ni ka kuriang ikia ningo taukko due iluwa ko den manaru se nu kilek ningo karo tuok,
mu te ni gemang lila kisok se pempem la amilmil ago bagerko.

18 Ali sor bo kariimet sang Kaem ko kuring tamon ale kariimet nunga manarmonko mena,
mu sor umu ko kariimet kilek memek duap duap betemonko.
Bare kariimet Kaem ko munan den karo tusan, mu amilmil ago bagomonko.
19 Ni ka ura kari due toko kiring te yam me manaruko.
Nu nika den ikiok, bare me karo tuokko.
20 Kari bo ikia ningo ko tukunang aruk,
mu ana sangornak se ikia ningo taukko terong mam.
Bare kari nu ikia ninguru me taso ale munakoso,
mu ana nu sangornakko ikup biya.
21 Ni ka ura kari bo gotektir la nu mel ko kuakaso mu am tuikasam,
mu nu maingte gemang bataga tawun biya kisokko.
22 Kari ko gomang magara tairate, mu nu kariimet nongomang maguwuso se iningisan munakasan,
se nu kota mu memek suen biya beteso.
23 Kari supuling lagoso ale kota numi patawoso, mu saki alo nu ira kutuwumonko.
Bare kari nu kutek maso ale kota numi ira kutuwuso,
mu saki alo nup biya tumonko.
24 Kari awiriya nu tere kari sangarso, mu nu kota numi memek te beteso.
Nu den ariga kuwim te mel nuna ilagala beteman am wetang te baluk,
mu nuna koma memek tumonko.
Bare nu den umu kaluwurok, mu Kaem kota nu memek tuokko.
25 Ni kariimet saki alo nunga nguanger,
mu ni keta nimi dagarok te isi gurugusam iwitata.
Bare ni Kaem ko gemang ningi nunguning aruk, mu asele ni yawarakala bagerko.
26 Kariimet suen biya ali sor ko supuling nunga den sangarmonko den welang yawara nunga manorsan.
Bare KARI BIYA kota nu anananga den diram la arigiso tuteso ale te nanga sangarso.
27 Kariimet diram alo nuna kariimet memek alo me nunga kuesan.
Turantala, kariimet memek alo mu nuna kariimet diram alo me nunga kuesan.